Tụ huyết trùng ở dê gây thiệt hại lớn cho người nuôi Ảnh: CTV

(Người Chăn Nuôi) - Tụ huyết trùng ở dê là một bệnh truyền nhiễm, lây lan mạnh và gây thiệt hại lớn cho người nuôi.
Nguyên nhân

Bệnh do một số loài vi khuẩn trong chi Pasteurella gây ra, trong đó, loài P. multocida thường gây bệnh ở thể nhiễm trùng máu xuất huyết, còn loài P. haemolytica thường gây bệnh ở thể viêm phổi.

Đây là vi khuẩn có sức đề kháng yếu với các chất sát trùng, với ánh sáng chiếu trực tiếp, sức nóng nhưng lại sống khá lâu trong nền chuồng, trong đất trên đồng cỏ đến vài tháng, có khi cả năm. Hơn nữa vi khuẩn lại có thể sống ở đường hô hấp vì vậy mà việc hạn chế xâm nhập cơ thể hay tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn là rất khó khăn.

Đặc điểm dịch tễ

Bệnh xảy ra quanh năm trên mọi lứa tuổi, nhưng thường bị nặng khi chuyển mùa với những biểu hiện điển hình là viêm phổi, nhiễm trùng máu và viêm vú. Khi dê gặp các vấn đề bất lợi làm giảm sức đề kháng (như khí hậu, thức ăn thay đổi đột ngột, vận chuyển hay nhiễm một bệnh khác) tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh và gây bệnh.

Triệu chứng

Bệnh thường có các triệu chứng điển hình như sau:

Viêm phổi: Ở thể này, dê thường có các biểu hiện như mệt mỏi, ăn ít, ho, thở khó. Mũi có chất nhầy trắng hoặc vàng dính quanh lỗ mũi, đôi khi dê ho ra cả đám dịch nhầy. Cơ thể dê gầy sút và có thể chết sau một thời gian. Khi mổ khám sẽ thấy một số biểu hiện điển hình như: phổi xẹp, có những vùng phổi bị nhục hóa, khí quản chứa nhiều dịch nhầy. Thể bệnh này rất thường gặp ở đàn dê nuôi nhốt trong môi trường mật độ cao, thiếu ánh sáng và ẩm lạnh.

Nhiễm trùng máu: Dê sốt cao (40 - 410C), ủ rũ, mệt mỏi không ăn, nằm một chỗ và chết nhanh. Nếu có điều kiện mổ khám sẽ thấy một số đặc điểm như: tim sưng to, trong xoang bao tim, xoang ngực và xoang bụng chứa nhiều nước vàng; thịt sẫm màu, trên bề mặt cơ tim, phổi xuất huyết nặng.

Viêm vú: Thường xuất hiện ở dê cái, con vật sốt nhẹ, bầu vú sưng to, cứng; đôi khi thấy có mủ khi nặn đầu vú, không cho con bú hoặc không cho vắt sữa.

Phòng bệnh

Việc điều trị rất khó khăn, thường chậm hiệu quả và tốn kém, vì vậy áp dụng phòng bệnh bằng vaccine là biện pháp tốt nhất. Vaccine huyết trùng dê là vaccine vô hoạt, dạng lỏng, màu vàng nhạt. Liều tiêm: 2 ml/con cho dê từ 2 tháng tuổi trở lên, tiêm dưới da hoặc tiêm bắp thịt. Vaccine có miễn dịch 6 tháng vì vậy cần tiêm vaccine định kỳ 2 lần/năm để phòng bệnh cho đàn dê. Chú ý: Lắc kỹ lọ vaccine trước khi sử dụng và chỉ sử dụng trong ngày.

Khi không có dịch bệnh, định kỳ tiêu độc, khử trùng chuồng trại, bãi chăn, bãi thả 2 tuần/lần, khi có dịch bệnh xảy ra tiến hành 2 - 3 lần/tuần. Chuồng nuôi và khu vực xung quanh cần được quét dọn, khơi thông cống rãnh hàng ngày và thường xuyên đốt rác thải.

Trước khi đưa dê vào nuôi và sau khi xuất chuồng cần thu gom hết phân thải, rửa sạch chuồng bằng nước sau đó khử trùng chuồng trại bằng một số hóa chất như BKC, Virkon…. Để chuồng trại 7 - 10 ngày trước khi nuôi vụ mới.

Không chăn thả dê cố định ở một bãi mà cần luân phiên để cây cối có thể phát triển và hạn chế ô nhiễm. Nên tránh những bãi chăn có vũng nước nhằm hạn chế dê bị giun sán.

Hàng ngày, theo dõi sức khỏe của dê, không sử dụng thức ăn ướt, dính nước mưa, bùn đất. Vệ sinh sạch sẽ máng ăn, máng uống hàng ngày. Nước sử dụng cho dê uống phải sạch sẽ, không bị ô nhiễm.

Trị bệnh

Sử dụng kháng sinh sớm và đúng liều sẽ có hiệu quả cao. Có thể dùng các loại kháng sinh như Penicilin kết hợp Streptomycin, Oxytetracyclin để điều trị bệnh. Liều lượng và sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất ghi trên bao bì.

Chú ý phối hợp điều trị bằng kháng sinh kết hợp với các loại thuốc trợ sức thông thường; lưu ý trường hợp khó thở, ho nhiều nên sử dụng thêm thuốc long đờm, thuốc hạ sốt. Cùng đó, cần có chế độ chăm sóc, hộ lý tốt dê đang điều trị sẽ giúp phục hồi khỏi bệnh nhanh hơn.

Nguyễn Hằng