(Người Chăn Nuôi) - Thiếu selen và Vitamin E khiến heo dễ mắc các bệnh ở từng giai đoạn sinh trưởng, sinh sản và suy giảm khả năng chống chọi với bệnh tật. Sự thiếu hụt này có thể tồn tại mà không có các dấu hiệu lâm sàng rõ ràng, do đó việc phòng ngừa và phát hiện sớm giúp giảm thiểu các tác động xấu cho heo nuôi.

Vai trò của Vitamin E
- Kích thích gia súc sản sinh các hormone ở tuyến yên;

- Giúp cơ thể dễ dàng hấp thu Vitamin A, D;

- Tạo điều kiện lý tưởng cho việc trao đổi phốtpho (P), protein và glucid - các chất cần thiết cho sự sống;

- Ổn định màng tế bào tuyến sinh dục và thành mạch.

Nếu cung cấp không đúng liều lượng vitamin cho heo nuôi, đặc biệt là Vitamin E sẽ gây ra tình trạng tổn thương tế bào, cụ thể là hoại tử gan, bắp cơ bị phù nề, tái màu… hay nghiêm trọng nhất là dẫn đến đột tử. Đối với gia súc trong giai đoạn sinh sản, thiếu hụt Vitamin E gây xuất tinh thất thường, tinh trùng yếu (con đực) và rụng trứng ít (con cái). Hậu quả của việc này là số lượng con non giảm, sức khỏe yếu ớt.

Heo thiếu Vitamin E hoặc Selen có thể bị dễ bị nhiễm các bệnh khác. Ngoài ra, heo còn dễ bị nhiễm độc sắt. Trường hợp đó nếu được điều trị bằng dextran sắt thì tỷ lệ chết sẽ tăng lên. Các tổn thương cơ tim sẽ gần giống bệnh mulberry heart (MHD). Sự thiếu hụt Selen và/hoặc Vitamin E có thể làm heo con đang phát triển chết đột ngột nhanh chóng.

Nguyên nhân

Việc bổ sung acid béo không bão hòa, đồng, Vitamin A hoặc Mycotoxin ở hàm lượng cao có thể làm phá hủy hoặc làm giảm sinh khả dụng Vitamin E. Các loại ngũ cốc thu hoạch từ trong đất thường thiếu Selen hoặc trong khẩu phần ăn chứa chất đối kháng Selen có thể dẫn đến con vật thiếu Selen. Nếu heo con hiếm khi ăn thức ăn xanh trong quá trình cho ăn, rất dễ khiến heo con thiếu Selen và Vitamin E. Ngoài ra, việc cho ăn không đúng cách, sợ hãi, vận chuyển đường dài, thay đổi đột ngột trong thức ăn và vắt sữa sớm, và các yếu tố căng thẳng khác cũng có thể thúc đẩy bệnh.

Một số bệnh phổ biến
Loạn dưỡng cơ: Bệnh thường xảy ra ở heo con được nuôi dưỡng tốt, khỏe mạnh và một số con có thời gian mắc bệnh ngắn và khởi phát đột ngột. Heo ốm đã giảm sự thèm ăn, trầm cảm, khó thở và thường đột tử. Thời gian dài hơn của bệnh là chân sau rất cứng, cong và khó đứng. Chúng thường co chân trước đứng hoặc ngồi chó. Trong trường hợp nghiêm trọng, chúng không thể ngủ và chân sau bị tê liệt. Heo con sẽ có biểu hiện các triệu chứng thần kinh như chuyển động vòng tròn và nghiêng đầu sang một bên. Khó thở, yếu tim và tử vong.

Bệnh phù cơ tim: Phổ biến ở heo con có ngoại hình phát triển tốt, thường không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ xuất hiện trong một khoảng thời gian ngắn, la hét, sau đó co giật và tử vong. Những con heo mắc bệnh kéo dài hơn một chút có các triệu chứng như trầm cảm, chán ăn, lờ đờ, nhịp tim không đều và có tiếng thổi tim. Heo bệnh thường khó thở; Da cổ, ngực, bụng và tay chân có màu tím tái và đôi khi có thể nhìn thấy phù nề mí mắt và thường chết vì suy tim.

Loạn dưỡng gan: Heo con hoặc heo vỗ béo 1 - 4 tháng tuổi là nhóm có tỷ lệ tử vong cao. Chúng có thể được chia thành loại cấp tính và mãn tính. Loại cấp tính xảy ra chủ yếu ở heo con với tình trạng cơ thể tốt và tăng trưởng nhanh. Chúng thường chết đột ngột mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Một số heo bị bệnh có các triệu chứng như khó thở, nôn mửa, tiêu chảy. Heo bị bệnh mãn tính có niêm mạc da màu vàng, mất cảm giác ngon miệng, khó tiêu, nôn mửa, tiêu chảy, phân màu nâu sẫm. Heo bị bệnh thiếu máu, số lượng hồng cầu và hàm lượng huyết sắc tố giảm.

Phòng ngừa
Để phòng tránh hoặc điều trị, heo có thể được tiêm Vitamin E hoặc Selen và hàm lượng trong mô sẽ được tăng lên nhanh chóng. Ngoài ra, việc phòng bệnh cũng có thể thông qua việc bổ sung trong khẩu phần ăn hoặc nước uống.

Heo sống hoang dã ở đồng cỏ thường nhận được đầy đủ Vitamin E và Selen, trừ khi trong đất thiếu Selen. Trong thời điểm hiện tại, hàm lượng, chất lượng khẩu phần ăn cũng như việc bảo quản thức ăn cần được kiểm tra cẩn thận để xác định nguyên nhân. Bảo quản thức ăn không đúng cách, hàm lượng đồng cao, hàm lượng chất béo cao mà thành phần nguyên liệu kém chất lượng có thể dẫn đến sự phá hủy Vitamin E trong khẩu phần công thức.

Điều trị bằng dung dịch Natri Selenite 0,1%, tiêm bắp, với chế phẩm Vitamin E (Tocopherol Acetate) mang đến hiệu quả. Hoặc tiêm dung dịch Natri Selenit 0,1% cho heo trưởng thành 10 - 20 ml, axit axetic tocopherol 1 g/con; 0,1% dung dịch Natri Selenit l - 2 ml, axit axetic tocopherol 0,1 - 0,5 g/con.

Hoàng Ngân