(Người Chăn Nuôi) - Bệnh xảy ra quanh năm, đặc biệt vào mùa xuân có mưa phùn ẩm ướt, mùa hè nóng ẩm sau những trận mưa rào làm chuồng trại và bãi chăn bị ô nhiễm. Người nuôi cần nắm kiến thức nhất định về bệnh để kịp thời xử lý, tránh những rủi ro không đáng có.
Nguyên nhân

Bệnh do vi khuẩn: (E.coli, Salmonella, Clostridium perfringens….); Do virus (thường là Parvo virus ở bê non); Do ký sinh trùng (cầu trùng, giun đũa, sán lá gan, giun xoăn dạ múi khế…); Do nấm (thường gặp là Candida albican); Do thức ăn nhiều đạm, nhiều béo hoặc thức ăn ôi mốc hoặc thay đổi thức ăn đột ngột. Nhưng nguyên nhân chủ yếu là do rối loạn tiêu hóa thức ăn, hoặc bị nhiễm khuẩn.

Triệu chứng

Khi bị giun đũa bê, nghé có dáng điệu lù đù, mệt mỏi, bụng to, lông xù, hay nằm một chỗ. Khi mắc bệnh bê nghé uống nhiều nước, ăn ít hoặc bỏ ăn, không nhai, thức ăn ứ lại trong dạ dày, dạ lá sách bị cứng. Sau đó bê bị ỉa chảy, bê mất nước nhanh, mắt trũng, da nhăn nheo và thường chết do mất nước và chất điện giải nếu không điều trị kịp thời... Lúc đầu phân lổn nhổn, hơi táo, từ màu đen chuyển sang vàng xám, đặc sền sệt, sau đó chuyển sang màu trắng và loãng dần, có khi lẫn dịch mũi nhầy, mùi tanh khắm, rất thối. Còn khi bị cầu trùng bê nghé ỉa chảy, phân có mùi tanh. Khi ỉa con vật cong lưng rặn nhưng phân ra ít và có dính chất nhầy và máu.

Nếu do vi khuẩn thì phân lỏng, có mùi xám xanh, vàng, mùi khắm, phân lầy nhầy lẫn bọt và màng ruột. Do cầu trùng, phân sền sệt có nhiều niêm mạc ruột, lầy nhầy lẫn máu tươi hoặc màu nâu có mùi tanh. Do giun đũa thì phân lổn nhổn, có màu trắng, mùi rất thối, về sau ỉa lỏng phân dính khuỷu chân, xung quanh hậu môn.

Phòng bệnh

Cho bê bú sữa đầu càng sớm càng tốt sau khi sinh. Trước khi cho bú, cần vệ sinh bầu, núm vú hay dụng cụ cho bê bú.

Nuôi dưỡng tốt bê, nghé, cho ăn đủ khẩu phần, thức ăn chất lượng tốt, nước uống sạch sẽ, đầy đủ, không thay đổi thức ăn đột ngột. Giữ chuồng nuôi ấm áp, khô ráo, sạch sẽ. Thường xuyên vệ sinh chuồng nuôi. Định kỳ tiêu độc khử trùng diệt trung gian truyền bệnh (ruồi, muỗi, mòng...). Tẩy trừ giun, sán ký sinh đường tiêu hóa cho bê nghé. Thường xuyên bổ sung vitamin, khoáng chất, vi sinh vật có lợi vào thức ăn, nước uống để nâng cao sức đề kháng.

Trị bệnh

Trước khi điều trị phải kiểm tra nguồn thức ăn, nước uống xem có bị nhiễm bẩn hay ôi mốc không để loại trừ. Nếu bị ỉa chảy thông thường có thể dùng các loại lá chát như búp ổi, sim, phèn đen, quả hồng xiêm giã nát, hoặc nước cho uống. Trường hợp nhiễm khuẩn, ỉa chảy kéo dài phải dùng kháng sinh cho uống hoặc tiêm bắp. Nếu mất nước nhiều phải bổ sung nước và chất điện giải bằng cho uống dung dịch Oresol, hoặc truyền huyết thanh mặn ngọt vào tĩnh mạch 1.000 ml/100 kg thể trọng.

- Trường hợp ỉa chảy do giun đũa, phải dùng thuốc tẩy giun đũa để điều trị. Có thể dùng Piperazin liều 0,3 - 0,5 g/kg thể trọng trộn lẫn thức ăn hay hòa nước cho uống, trường hợp bị nặng có thể điều trị lặp lại sau 5 ngày. Hoặc dùng Levamisol liều 6 - 7 mg/kg thể trọng, cho uống 1 lần vào buổi sáng.

- Trường hợp ỉa chảy do cầu trùng, có thể dùng các đơn thuốc sau: Sulfamerazin hoặc Sulfadimerazin liều 0,1 - 0,12 g/kg thể trọng trộn vào thức ăn hoặc nước uống, liệu trình 5 - 6 ngày liên tục.

Trong khi điều trị bệnh nên kết hợp dùng kháng sinh để chống nhiễm khuẩn đường tiêu hóa như Gentamycin và dùng các thuốc trợ sức trợ lực như Vitamin B1, Vitamin C, Vitamin K, Cafein. Trường hợp mất nhiều nước, bê, nghé yếu cần truyền huyết thanh mặn ngọt với lượng 1.000 ml/100 kg thể trọng. Bổ sung vi sinh vật có lợi để cần bằng hệ vi sinh vật đường tiêu hóa cho bê, nghé.

Minh Anh