(Người Chăn Nuôi) - Bệnh thường xuất hiện trong giai đoạn 3 - 6 tuần tuồi hoặc thời kỳ gà đẻ, đặc trưng với các biểu hiện tích nước xoang bụng, viêm dính phúc mục, cơ bụng biến màu thành màu xanh thâm đen.

Nguyên nhân
Nhằm mục đích để gà lớn nhanh và béo, người nuôi đã sử dụng các loại thức ăn hàm lượng đạm và chất béo (axit béo) cao, có nguồn gốc thực vật, đặc biệt là các loại dầu và khô dầu. Nhưng lại thiếu hụt và mất cân bằng các axit amin không thay thế, các nguyên tố vi lượng và các vitamin đã dẫn đến sự dư thừa nhiều axit béo làm cho cơ thể bị nhiễm độc. Sự nhiễm độc do axit béo dư thừa là nguyên nhân gây suy giảm sức đề kháng, phá hủy cấu trúc và chức năng gan, thận làm cơ thể bị suy nhược dần. Khi đó, gà rất dễ bị bội nhiễm E.coli, Salmonella gây rối loạn hô hấp, rối loạn tiêu hóa và dẫn đến gà chết.

Triệu chứng
Xuất hiện một số gà bị sệ bụng, bụng sa sệ dần và trở nên căng phồng làm cho gà khó và ngại vận động. Sau đó một thời gian, da bụng trở nên thâm tím hoặc tím xanh;

Gà kém ăn hoặc bỏ ăn, ủ rũ, mệt mỏi rối loạn tiêu hóa rồi chết;

Tỷ lệ bệnh trong đàn không cao, 2 - 10%, nhưng hầu hết chúng đã có hiện tượng căng phồng bụng, da tím xanh và đều sẽ chết.

Mổ khám
Phù nề dưới da.

Trong lòng bụng chứa đầy dịch màu vàng nhạt lẫn nhiều sợi Fibrin bám dính vào các cơ quan nội tạng.

Gan sưng to có màu thâm sẫm với nhiều đám xung huyết hoặc có màu vàng như đất sét, xơ cứng. Trên bề mặt gan có lớp màng giả Fibrin mỏng và có màu trắng xám. Khi tách màng giả thấy có nhiều điểm hoại tử trắng, trong các trường hợp đó gan mềm nhũn, dễ vỡ.

Thận sưng to và nhợt nhạt.

Phổi bị phù nề chứa nhiều nước. Túi khí đục và có nhiều Fibrin bám dính.

Tim to và nhão.

Niêm mạc ruột viêm cata, thành ruột mỏng, lòng ruột có chứa thức ăn không tiêu nhưng không có màu nâu như ở hội cứng còi cọc.

Buồng trứng teo và bị thoái hóa, ống dẫn trứng cũng bị viêm teo, màng bao bị viêm Fibrin bám dính...

Chẩn đoán
Bệnh dễ dàng chẩn đoán được trên cơ sở lâm sàng và mổ khám.

Ðiều trị
Bổ sung các nguyên tố vi lượng và vitamin bằng việc dùng một trong những loại thuốc bổ sau: Doxyvit Thái hoặc super vitamin hoặc ADE.C kết hợp với bổ gan thận lách TA hoặc giải độc gan. Bổ sung 1% (tức 10 g/kg thức ăn) cho gà ăn liên tục trong 2 - 4 tuần.

Lập tức cân đối lại thành phần dinh dưỡng khẩu phần ăn sao cho đủ đạm, đủ axit amin nhưng không dư thừa axit béo.

Chú trọng chống nấm mốc và khả năng sinh độc tố của thức ăn bằng cách trộn 200 g Fungicia Thái vào 100 kg thức ăn để dùng hàng ngày.

Ngăn chăn sự bội nhiễm kế phát của E.coli và Salmonella khi tích nước xoang bụng xảy ra bằng cách sử dụng một trong các loại thuốc sau: T.I.C 200 - 250 g; Fungicid Thái: 200 g hoặc Quixalus 100 g; Doxyvit Thái hoặc Super-vitamin: 400 - 500 g. Các loại thuốc trên trộn đều với 100 kg cám và có thể bảo quản được 7 - 10 ngày, nên cho gia cầm ăn liên tục 2 - 4 tuần thì bệnh sẽ được hạn chế tối đa.

Lưu ý: T.I.C có thể thay thế bằng một trong các loại thuốc sau: T.colivit; T. Avimycin, T. Umgiaca. n

PGS.TS. Lê Văn Năm