(Người Chăn Nuôi) - Viêm dạ dày ruột truyền nhiễm (TGE) là một bệnh phổ biến trên heo. Bệnh có tính chất lây lan nhanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tỷ lệ sống của heo.

Nguyên nhân

Bệnh TGE (Transmissible Gastro Enteritis) do Coronavirus gây ra. Bệnh là một trong những nguyên nhân gây chết heo sơ sinh dưới 2 tuần tuổi.

Ðặc điểm dịch tễ

Ðường lây truyền: Bệnh lây lan chủ yếu do tiếp xúc trực tiếp, đường xâm nhập chủ yếu là miệng, bệnh có thể lây truyền qua thức ăn, nước uống, qua người chăm sóc nuôi dưỡng (tay chân, giày dép) hoặc do chó, mèo, chuột, chim mang mầm bệnh từ nơi này sang nơi khác.

Tác động: Coronavirus xâm nhiễm và phá hủy các tế bào biểu mô nhung mao của hỗng tràng và hồi tràng, dẫn đến tổn thương và teo nhung mao nghiêm trọng, gây kém hấp thu, tiêu chảy thẩm thấu và mất nước. Thời gian ủ bệnh khoảng 18 giờ.

Mùa vụ: Bệnh xảy ra phổ biến hơn vào mùa đông vì virus có thể sống tốt hơn trong điều kiện nhiệt độ thấp.

Triệu chứng

Biểu biện đầu tiên trên heo con là nôn mửa, heo con sau khi tiếp xúc với virus 18 - 30 giờ thì có biểu hiện tiêu chảy. Triệu chứng thấy dễ dàng trong ổ dịch hoặc khi heo mẹ bị bệnh, giai đoạn đầu tiêu chảy ít nhưng chủ yếu nước, sau đó tiêu chảy nhiều thì phân có màu vàng xám. Heo con thiếu nước trầm trọng, rất khát. Khi bị cầm giữ heo kêu lên một cách yếu ớt. Tiêu chảy kéo dài làm cho heo con mất nước, yếu ớt, chết trong vòng 2 - 5 ngày.

Heo nái mắc bệnh thường có triệu chứng như bỏ ăn, mệt mỏi, lượng sữa giảm hoặc ngừng tiết sữa, tiêu chảy phân màu xanh xám từ một ngày đến vài ngày.

Bệnh tích

Heo con chết bởi TGE bị mất nước nghiêm trọng, phân lỏng dính vào da. Dạ dày thường chứa sữa đông chưa tiêu nhưng cũng có trường hợp trống rỗng. Ruột non có thành mỏng và toàn bộ ruột chứa chất dịch lỏng màu xanh lá nhạt hoặc màu vàng, sữa không tiêu vón cục. Heo lớn hơn có một vài bệnh tích đáng chú ý, đặc biệt là kết tràng chứa chất lỏng chứ không phải phân. Hiện tượng teo nhung mao có thể nhìn thấy bằng cách kiểm tra niêm mạc ruột non bằng kính lúp.

Chẩn đoán

Chẩn đoán ban đầu dựa vào các triệu chứng lâm sàng. Ở dạng bệnh nhẹ, để chẩn đoán cần có các kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Kết hợp với xét nghiệm mô học và miễn dịch huỳnh quang của ruột non để kiểm tra các bệnh tích điển hình và sự có mặt của kháng nguyên virus.

Phòng, trị bệnh

Hiện, bệnh không có thuốc đặc trị. Khi phát hiện heo bị bệnh, cần thực hiện các biện pháp để tăng cường sức đề kháng cho heo. Cùng đó, cần giữ vệ sinh chuồng trại, giữ ấm cho heo con, tạo môi trường khô ráo, ấm áp nhằm giảm các bệnh kế phát.

Biện pháp phòng ngừa tốt nhất là tiêm vaccine phòng bệnh TGE cho heo nái 2 lần ở thời điểm 6 tuần và 2 tuần trước khi nái sinh. Thực hiện cai sữa trễ hơn đối với các heo con cũng có thể làm giảm tỷ lệ chết.

Ðịnh kỳ sát trùng tẩy uế chuồng trại. Cần thực hiện tốt biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi.

Do virus TGE rất dễ truyền lây thông qua con người, động vật, và vật trung gian mang mầm bệnh, do đó cần phải đặc biệt cẩn thận để ngăn ngừa lây lan sang các nhóm heo không phơi nhiễm và sang các đàn lân cận. Thực hiện nuôi heo cùng lứa tuổi, xếp heo cùng tuổi thành từng nhóm nhỏ và dịch chuyển đàn trong quá trình sản xuất cho tới khi đem bán. Tuân thủ áp dụng phương thức “cùng vào - cùng ra” nhằm hạn chế lây lan bệnh.

Lê Loan